Sot hyn në fuqi embargoja e eksportit të naftës

Sot hyn në fuqi embargoja e eksportit të naftës bruto ruse nga deti si pjesë e një prej paketave të sanksioneve të BE-së, e cila prek edhe Serbinë. Praktikisht nga sot ne nuk do të mund të furnizojmë naftën ruse nëpërmjet Gazsjellësit Adriatik (JANAF) apo ndonjë porti apo detar.

Kjo do të thotë, siç është konfirmuar nga disa palë, se ne tani do të furnizojmë naftë nga tregjet e tjera të vendeve prodhuese të naftës, gjë që mund të ngrejë edhe çështjen e çmimit. Në periudhën e kaluar ka pasur muaj kur nafta ruse ka qenë deri në 30 dollarë më e lirë në krahasim me tregjet e tjera.

Kryeministrja e Serbisë, Ana Brnabiq, me rastin e hyrjes në fuqi të embargos për eksportin e naftës bruto ruse nga deti, si pjesë e paketës së sanksioneve të BE-së kundër Rusisë, tha se kjo do të ketë ndikim në ekonominë tonë. , por se Serbia është një vend i qëndrueshëm energjetik.

Në muajt e fundit Serbia po përgatitej për një embargo të naftës ndaj naftës ruse, magazinat janë plot. Tre të katërtat e nevojave të Serbisë për naftë mbulohen nga importet dhe NIS pretendon se janë gati të ruajnë stabilitetin e furnizimit.

Si ndikon kjo masë në Serbi?
E gjithë nafta bruto që importon Serbia vjen me cisternë në Omišalj në Krk dhe prej andej transportohet përmes tubacionit të Adriatikut në Serbi, në lumin Danub. Nga atje, përmes Novi Sadit, nafta transportohet në rafinerinë në Pançevë, ku përpunohet më tej. Deri pak muaj më parë, ne merrnim pothuajse dy të tretat e naftës sonë nga Iraku – rreth 45 për qind e sasisë totale të importeve. 10 për qind e naftës sonë vinte nga Kazakistani dhe rreth 1 për qind nga Norvegjia. Mesatarisht 15 për qind e nevojave tona vinin nga Rusia me cisterna, më vonë kjo përqindje u rrit, duke pasur parasysh se nafta ruse ka qenë dukshëm më e lirë në treg muajt e fundit.

Pikërisht çmimi i saj, por edhe frika nga sanksionet e mundshme, ishin arsyeja që në periudhën paraprake Serbia e rriti ndjeshëm importin e naftës bruto nga Moska, nga 16 e vitit të kaluar në 60 për qind. Për këtë arsye, importet nga Iraku, ku vitin e kaluar ka ardhur 47 për qind e naftës bruto, si dhe nga Kazakistani, i cili ishte i përfaqësuar në tregun serb me 10 për qind, janë ulur ndjeshëm.

Me këtë masë të BE-së, ne jemi të detyruar të marrim naftë nga tregjet e tjera, që do të thotë se kostoja e naftës dhe e derivateve të saj do të jetë më e lartë si për importuesit, ashtu edhe për konsumatorët e vegjël. Se kjo është kështu, tregon fakti se nafta irakiane ishte mbi 30 dollarë më e shtrenjtë se nafta ruse për fuçi në periudhën e mëparshme. Megjithatë, është gjithashtu fakt që nafta është një mall dhe se çmimi varet ekskluzivisht nga oferta dhe kërkesa.

Tani Cfare?
Nëse dihet se vendet e tjera nga Evropa që kanë importuar “arin e zi” nga Rusia do të duhet të fokusohen në tregjet irakiane dhe tregjet e tjera, atëherë kjo mund të nënkuptojë lehtësisht kërkesë dhe çmim më të lartë.

Një ekspert në efiçiencën e energjisë, tha herën e fundit që foli për “Blic Biznis” mbi temën se Serbia do të fokusohet në naftën nga Iraku dhe Kazakistani dhe se kjo kthesë mund të çojë në disa shqetësime.

– Nafta është një mall, që do të thotë se çmimi përcaktohet nga oferta dhe kërkesa. Në këtë rast, kur do të ketë më pak naftë ruse, pasojat mund të jenë presion mbi kërkesën, dhe kjo mund të çojë në një çmim më të lartë në burse.

Ndalimi i importit zakonisht zbatohet për naftën e dorëzuar nga anijet dhe vendet pa dalje në det si Hungaria, Bullgaria, Republika Çeke dhe Polonia janë të përjashtuara përkohësisht nga kjo masë.

Serbisë do t’i duhet të gjejë një mënyrë për të kontaktuar vendet e tjera të OPEC-ut, organizatës së vendeve eksportuese të naftës që u themelua. Përveç Irakut, janë edhe Algjeria, Indonezia, Irani, Kuvajti, Libia, Nigeria, Katari, Arabia Saudite, Emiratet e Bashkuara Arabe dhe Venezuela.

Çfarë është JANAF?

Tubacioni i Adriatikut u ndërtua në vitin 1979, kur cisterna e parë e naftës bruto mbërriti në terminalin Omišalj në ishullin Krk. Në atë kohë ishte pjesë e Republikës Socialiste Federative të Jugosllavisë. JANAF shpërndan naftë për nevojat e rafinerive në Kroaci, Slloveni, Bosnje dhe Hercegovinë, Serbi, Hungari, Sllovaki dhe Republikën Çeke.

10 prodhuesit kryesorë të naftës * për milion fuçi në ditë

SHBA-16.5
Arabia Saudite-11
Federata Ruse-10.7
Kanada-5.1
Irak-4.1
Kinë-3.9
Emiratet e Bashkuara Arabe-3.7
Iran-3.1
Brazil-3
Kuvajt-2.7