RRITJA E PENSIONEVE :Të ardhurat e më të moshuarve janë 5% më të larta deri në vitin 2022 nën këtë kusht!

Nëse Serbia regjistron një rritje të PBB -së prej shtatë përqind, siç ishte planifikuar, dhe inflacioni nuk e kalon kufirin prej tre përqind, pensionet në Serbi do të jenë në gjendje të rriten me pesë përqind shtesë.

Kjo do të thotë se çeku mesatar i pensionistëve do të “hidhej” në 30,861 dinarë në vend të 29,391 aktual. Kjo do të ishte një rritje e rregullt e kontrolleve të më të vjetrave sipas formulës zvicerane, e cila është aplikuar që vitin e kaluar.

Sipas prof. Dr. Ljubodraga Saviq, më e vjetra do të ishte e kënaqur me rritjen prej 10 përqind, por as kjo shumë nuk duhet neglizhuar.

Në realitet, megjithatë, pensionistët do të kenë dy përqind më shumë në kuletat e tyre, sepse nëse inflacioni është tre dhe rritja është pesë, në fund do ta arrijmë atë përqindje – thotë profesori Saviq.

Numri më i madh i të moshuarve, rreth 900,000 nga 1,673,558, marrin nga 15,000 në mesataren, pra deri në 29,391 dinarë, në muaj. Më të shumtë janë akoma të moshuarit, çeqet e të cilëve shkojnë nga 15,000 në 20,000, gati 300,000, ndërsa ata me të ardhurat më të larta, pra mbi 90,000 dinarë, janë më pak se 16,000.

Rritja e fundit e kontrolleve ishte nga fillimi i vitit, kur pensioni mesatar prej 27,750 u rrit me 1,700 dinarë, ose 5,9 përqind, që ishte rritja më e madhe në gjashtë vitet e fundit.

Që nga konsolidimi i sigurimit pensional, Serbia ka kaluar nëpër disa faza sa i përket mënyrës së rregullimit të pensioneve. Formula zvicerane u prezantua në 2003 dhe pensionet u rregulluan në prill dhe tetor, për t’u braktisur që në 2005 si pjesë e një marrëveshjeje me FMN-në, pasi ajo këmbënguli në zvogëlimin e shpenzimeve publike dhe parashikimet afatgjata që tregojnë për paqëndrueshmërinë e pensioneve Sistemi në Serbi.

Deri në vitin 2008, formula zbatohej sipas së cilës të ardhurat rregulloheshin vetëm me rritjen e çmimeve. Fuqia e tyre blerëse u ruajt, por qëndrimi ndaj pagave u ul. Pastaj erdhi goditja në buxhet pasi pensionet u rritën në mënyrë kumulative me rreth 30 përqind në vetëm një vit. Epilogu ishte se ekonomia serbe nuk mund të financonte një nivel të tillë, kështu që në vitin 2010 u prezantua një rregull i ri që kontrollet të përshtaten me inflacionin dhe rritjen ekonomike mbi katër përqind. Në fund të vitit 2014, u prezantua një ulje e pensioneve, nga e cila ende nuk kemi dalë plotësisht, dhe në vitin 2018 do të hyjë në fuqi një institut i ri, i padukshëm deri më tani – një rritje me një pension në kushtet e ekzistencës fiskale hapësirë.

Futja e formulës zvicerane është, sipas mendimit të shumë ekonomistëve, zgjidhja më e drejtë. Rregullimi i sasisë së pensioneve me rritjen e çmimeve dhe pagave, 50 përqind në lidhje me inflacionin, dhe e njëjta në lidhje me rritjen e pagave është më bujare për pensionistët sesa thjesht përshtatja me inflacionin, pasi rritja e pagave është zakonisht më e lartë se inflacioni, kështu që duke aplikuar këtë formulë pensioni rriteni më shumë.

Deri në ndryshimet në Ligjin për Sigurimin Pensional dhe të Aftësisë së Kufizuar në vitin 2014, pensionet rregulloheshin dy herë në vit. Që nga miratimi i formulës zvicerane në vitin 2019, formula është aplikuar dy herë në dy vjet, dhe vetëm tre muaj pas miratimit të këtij modeli, filluan historitë për ndryshimin e tij. Kohët e fundit, megjithatë, ky ndryshim u shty për tre vjet.

Saviq thekson se të gjitha masat e zbatuara nga qeveria serbe që nga fillimi i pandemisë së koronavirus virusit duhet të mbështeten, por ai thekson se pyetja është se sa ekonomia serbe mund t’i përballojë të gjitha këto, sepse çfarë nëse PBB -ja nuk “shkon më keq” për shkak të huamarrjes në vitin e ardhshëm.

– Pjesa e borxhit publik në PBB në këtë moment është 59 përqind dhe, siç thotë Presidenti Vuçiq, ai nuk pret që ky vit të kalojë kufirin prej 60 përqind – thotë profesori. – isshtë llogaritur në një rritje prej gjashtë përqind, kështu që nëse shteti e rrit borxhin e tij absolut në 10, kufiri kritik nuk do të tejkalohet.

Në fund të vitit të kaluar, borxhi i përgjithshëm publik i Serbisë arriti në 26.7 miliardë euro, që është shuma më e madhe në dy dekadat e fundit. Borxhi më i ulët, në vlerë prej 8.8 miliardë euro, u regjistrua në fund të vitit 2008, pasi ai është rritur vazhdimisht. Shuma e borxhit nuk shihet kurrë e izoluar, por është e rëndësishme se sa e ngarkon shtetin, nëse është në gjendje ta shërbejë atë dhe për çfarë shpenzohen paratë e huazuara.

Saviq thekson se ai vërehet më shpesh në ekonomi në një kuptim relativ – sa e ngarkon vendin.

– eshtë thelbësore se cilat janë kostot e shërbimit të borxhit publik. Nëse vendi mund ta durojë dhe paguan rregullisht çdo vit, atëherë nuk ka probleme – shpjegon Savic. – Por nëse vendi nuk mund ta durojë, nuk ka fare rëndësi sa borxh ka.