A DUHET T’I GËZOHEMI 15 JANARIT ?

Nisur nga raportimet e përditshme për numrin e koronave të infektuara me virus nga ditët e mëparshme, duket se kovid dalëngadalë po qetësohet. Megjithatë, nëse kurba e infektimit me koronavirus është e ngjashme me atë të një viti më parë, mund të presim një rritje të numrit të pacientëve menjëherë pas festave.

Vitin e kaluar, arritëm kulmin në valën e tretë më 1 dhjetor, me 7999 të infektuar në 24 orë. Në një muaj, numri i të infektuarve ra dhe nga fillimi i janarit 2021, kurba ishte niveluar në rreth 1000 pozitivë në ditë. Mirëpo, pas festave të fundvitit, e sidomos mini-festave për festën kombëtare Sretenje, numri i të infektuarve po rritet sërish në mesin e shkurtit dhe tashmë në mars kemi pasur kulmin e dytë të famshëm të valës së tretë.

Duke parë vetëm të gabuarën, këtë vit situata është shumë e ngjashme, megjithatë, ka një ndryshim. Kemi përjetuar kulmin e valës së katërt shumë më herët – në shtator. Pikërisht, më 28 shtator kemi pasur numrin më të lartë të të infektuarve që nga fillimi i pandemisë dhe shifra ishte 8467 pacientë në 24 orë!

Ndryshe nga viti i kaluar, kur shifrat ranë në mënyrë të barabartë pas kulmit, këtë vjeshtë dhe dimër, falë sojës delta, numri i të infektuarve mbeti i lartë për më gjatë. Domethënë, ne rrafshuam kurbën në numrat e lartë, në mënyrë që ato të fillonin të bien vetëm në fund të nëntorit.

A duhet të presim me padurim 15 janarin?

Bazuar në matematikën e thatë, Petar Koçoviq, profesor i shkencave kompjuterike, i cili ka dhënë parashikimet e tij për rrjedhën e pandemisë që nga fillimi i pandemisë, njofton se mund t’i japim fund kësaj vale më 15 janar.

-Nëse kjo valë vazhdon kështu, pavarësisht nëse shkon lart apo poshtë, duhet të zbresë në një numër të vogël të të infektuarve rreth datës 15 janar, por jo në zero. Dimë që kriteri për përfundimin e epidemisë është 28 ditë me zero. Mirëpo, kujtojmë se vitin e kaluar në maj, Sllovenia kishte 22 ditë me zero, e shpallën fundin e epidemisë, dhe tani janë të dytat më të infektuar në Evropë, ndoshta sot i pari – tha Kocoviq.

Megjithatë, ai është gjithashtu i vetëdijshëm se një përllogaritje e tillë jepet vetëm në bazë të shifrave aktuale dhe një përllogaritje e tillë mund të prishet nga një numër i madh faktorësh të tjerë.

– Ne jemi, në fund të fundit, një rrugë tranzit, njerëz vijnë nga të gjitha anët, dhe plus bashkatdhetarët tanë që do të vijnë për Vitin e Ri. Me fjalë të tjera, pas të katërtës do të kemi valën e pestë. Ai mund të largohet pas atij 15 janari, por nëse do të jetë më i butë apo më pak i butë, nuk dihet. Nuk mund ta llogarisim ende. Ne do ta bëjmë këtë kur të ndodhë. Presim që ai të jetë më i butë në Serbi. Shumë vende në Evropë janë në valën e tretë, disa janë edhe në të dytën dhe Rusia është në të parën. Rusia po luhatet pa ndërprerje midis indeksit 200 dhe 300 të infektuar për 100,000 banorë. Në vendet e mëdha shkon ndryshe, kurse në ato më të voglat, siç është Serbia, ka rritje më të mprehtë, por edhe rënie më të madhe kur ndodh – shpjegon Koçoviq.

Për më tepër, nëse shikojmë kurbën e vitit të kaluar, nëse “historia përsëritet”, një periudhë fillon diku pas 15 janarit, kur shifrat mund të fillojnë të kërcejnë përsëri dhe të çojnë në një kulm të ri rreth një muaj më vonë. Megjithatë, askush nuk mund të parashikojë me siguri nëse diçka e tillë do të ndodhë, sepse edhe këtë vit kemi vaksina.

Ka shumë faktorë
Doktor Tomislav Raduloviq, epidemiolog, shpjegon se ecuria e pandemisë është e vështirë të parashikohet vetëm në bazë të llogaritjeve matematikore.

– Përgjigjja është pak e ndërlikuar. Nuk e di kush mund të thotë me vendosmëri në këtë glob se çfarë mund të ndodhë. Besoj se ndonëse soji omicron jep një pasqyrë klinike shumë të lehtë, ai do të bëhet dominant në muajin e ardhshëm në krahasim me sforcimin e mëparshëm delta. Një gjë tjetër, shumë njerëz janë infektuar me Covid, por edhe janë vaksinuar. Po, ndodh, por më rrallë, njerëzit sëmuren dy herë. Hera e dytë është zakonisht pasqyrë klinike më e lehtë – shpjegon doktor Raduloviq.

Ai thekson se ajo që mund të presim tani për tani është që situata të mos jetë si me tendosjen e deltës.

– Omicron do të infektojë më së shumti të rinjtë. Ata do të sëmuren kryesisht me një pasqyrë të lehtë klinike, madje edhe me një të panjohur. Me sojin mbizotërues të omikronit do të kemi më shumë fëmijë të infektuar që nuk mund të vaksinohen ende, por tani për tani duket se tabloja klinike është e ngjashme me një ftohje pak më të fortë, njerëzit nuk vdesin dhe nuk futen në respirator. Dhe me kovidin e kemi përsëritur një mijë herë, ose të gjithë në botë do të infektohen, ose do të jetë një kombinim i të infektuarve dhe të vaksinuarve, ose do të ndërtojmë imunitet kolektiv përmes vaksinimit – thotë doktor Raduloviq.

Një tjetër e panjohur në ekuacion
Sipas Dr. Radulović, një variabël tjetër në këtë ekuacion është një fenomen i pazakontë që erdhi me shtamin delta, dhe ai është se njerëzit e vaksinuar ende mund ta transmetojnë virusin.

– Është vaksinuar, ka qenë në kontakt, nuk është sëmurë, por mund ta transmetojë sërish virusin. Ky kovid është specifik në shumë mënyra. Ai jep shumë gjëra që nuk kemi mundur t’i shohim deri më tani. E mësova këtë dhe e di që, zakonisht kur ke dikë të vaksinuar, ai zakonisht nuk mund ta transmetojë atë virus. Sepse është e nevojshme që virusi të mund të replikohet për të mbijetuar, dhe imuniteti i të vaksinuarit nuk e lejon këtë – thekson doktor Raduloviq.