Serbia dhe ekonomia a do të ketë një fund në rritjen e çmimeve?

Nëse keni përshtypjen se portofoli juaj është bërë më i hollë së fundmi, të dhënat statistikore konfirmojnë se nuk gaboheni – çmimet e konsumit në Serbi janë 9.6 për qind më të larta se në prill 2021.

Kohët e fundit, shumë mendojnë se buxheti i tyre i familjes ka mbaruar – së pari pandemia e koronavirusit dhe më pas lufta në Ukrainë, kanë çuar në një krizë globale dhe rritje të çmimeve në shumë vende.

“Pagat janë ngrënë nga inflacioni dhe kjo është arsyeja pse ne mendojmë se gjithçka është e shtrenjtë për ne,”.

Çmimet botërore të ushqimeve janë më të lartat në 10 vitet e fundit – si në Serbi dhe në Ballkan
Çfarë ndikon në kursin e këmbimit të euros në zyrat e këmbimit në Serbi
Lufta në Ukrainë do të shkaktojë rritjen më të madhe të çmimeve në 50 vitet e fundit, sipas Bankës Botërore.

Inflacioni nga viti në vit, përkatësisht rritja e përgjithshme e çmimeve, në Serbi në dhjetor 2021 arriti në 7.9 për qind, sipas raportit të fundit të disponueshëm të Bankës Kombëtare të Serbisë (NBS) nga shkurti 2022.

Banka Botërore parashikon se rritja ekonomike e Serbisë në vitin 2022 do të jetë disi më e ngadaltë se sa ishte parashikuar më parë për shkak të krizës globale.
Pse është e rëndësishme rritja e PBB-së?
Të gjitha produktet dhe shërbimet e krijuara në një vend në një vit e bëjnë produktin e tij të brendshëm bruto.

Ekuacioni përfshin gjithçka që është prodhuar në territorin e një vendi nga kompani vendase dhe të huaja.

“Sa më e lartë të jetë vlera e shumës së këtyre produkteve dhe shërbimeve, aq më i madh është zhvendosja në dinamikën e aktiviteteve ekonomike, gjegjësisht rritjes ekonomike,” tha ekonomisti

Në tremujorin e parë të vitit 2022, PBB-ja ishte 4.3 për qind krahasuar me të njëjtën periudhë të vitit të kaluar, njoftoi Byroja Republikane e Statistikave (SORS).

Duke iu referuar të dhënave të SBS, Gjogoviq thotë se “rritja e PBB-së është kontribuar më së shumti nga” rritja e prodhimit industrial, tregtia me pakicë, trafiku turistik dhe eksportet”.

Ai shton se rritja e PBB-së mund të sjellë rritje të pagave dhe pensioneve, e me këtë edhe në rritje të fuqisë blerëse të popullsisë.

Megjithatë, nëse inflacioni rritet, që do të thotë rritje në nivelin e përgjithshëm të çmimeve, nuk do të jetë kështu.

Pse çmimet po rriten – arsye reale dhe psikologjike
Inflacioni u ndje edhe gjatë pandemisë dhe u përshpejtua nga pushtimi rus i Ukrainës, thotë profesor Saviq.

Sipas tij, ekzistojnë dy lloje arsyesh për këtë – reale dhe psikologjike.

“Arsyet e vërteta janë se kërkesa për mallra si maska ​​mbrojtëse ishte më e lartë se oferta në treg, ndaj tregtarët shfrytëzuan mundësinë për të rritur çmimet.

“Zinxhirët e furnizimit në tregun botëror u prishën, kështu që dinamika e shitjeve u prish dhe tani është e ngjashme me energjinë dhe ushqimin”, thotë ai.

Dhe ka një arsye psikologjike – qytetarët po përpiqen të mbrohen nga rritja e çmimeve duke blerë më shumë.

“Duke qenë se presin një rritje të çmimeve, ata po kërkojnë të blejnë më lirë sot dhe kështu të rrisin kërkesën dhe tregtarët po rrisin sërish çmimet”.

Ai paralajmëron se qytetarët po bien kështu në një “rreth vicioz”.

“Ne po nxitojmë të sigurojmë veten dhe çmimi është shumë më i lartë dhe kjo ka ndikuar në rritjen e çmimeve me të cilat po përballemi aktualisht”, beson profesori.

Çfarë pasojash ekonomike e presin Serbinë nëse vendos sanksione ndaj Rusisë
Pse Rusia ia shet gazin Serbisë kaq lirë
Përfitimet në para në Serbi: Ndihma e re prej 100 euro për të rinjtë

Sa janë rritur çmimet?

Lufta në Ukrainë mund të shkaktojë rritjen më të madhe të çmimeve të ushqimeve në 50 vitet e fundit, vlerëson Banka Botërore.

Çmimet e energjisë pritet të rriten me më shumë se 50 për qind, duke rritur kostot e familjeve dhe kompanive, shtuan ata.

“Kam një ndjenjë se ushqimi po shtrenjtohet çdo ditë”, vëren Goran Biziq nga Beogradi.

Dhe të dhënat statistikore tregojnë se ai nuk është i mashtruar nga ndjenja – çmimet e produkteve ushqimore në Serbi në prill 2022 ishin 1.5 për qind më të larta se një muaj më parë, sipas të dhënave të Byrosë Republikane të Statistikave.

Në vitin e fundit, çmimet e konsumit në Serbi janë rritur për 9.6 për qind.

Ndër produktet më të shtrenjta janë frutat, perimet, qumështi, mishi, peshku dhe kafeja.

Rritja e çmimeve është ndikuar më së shumti nga thatësirat e vitit të kaluar, rritja e çmimeve botërore të energjisë dhe çmimeve botërore të produkteve primare bujqësore, si dhe rritja e ndjeshme e kostove në prodhimin e ushqimit, thuhet në ueb faqen e Bankës Popullore të Serbisë. (NBS).

Sa është rralluar buxheti i familjes në Serbi dhe Ballkan dhe si është në botë
Cilat janë rezervat e mallrave dhe si menaxhohen ato në Serbi
A mundet India të ushqejë botën?
Çfarë të presim deri në fund të 2022?
“Ne do të jemi peng të dragoit të inflacionit gjatë gjithë vitit,” beson ekonomisti Gjogoviq.

Ai thotë se rritja e inflacionit do të varet më së shumti nga rritja e çmimit të energjisë elektrike dhe gazit, që “me shumë gjasa do të jetë”.

Gjigandi gjerman i energjisë: Gazin rus do ta paguajmë me rubla
Propozimi i sanksioneve të reja kundër Rusisë: Kryeministri hungarez Orbán kritikon ashpër Presidentin e Komisionit Evropian
Më e keqja nuk ka ardhur ende, thotë kryeministri i ri i Sri Lankës pas trazirave të përgjakshme
Nuk mund të mbrojmë gjithçka nga inflacioni, thotë kryeministri britanik.

Dimri i ardhshëm do të jetë më i vështiri në botë në 70 vitet e fundit, ajo që është e sigurtë do të jetë shumë ushqim, ka energji të mjaftueshme, por do të jetë tepër i shtrenjtë, tha presidenti serb Aleksandar Vuçiq.

Sipas Vuçiqit, njoftimet janë se 25% e njerëzve në botë do të kenë uri për dimër, por në vendin tonë nuk do të ketë probleme të tilla.

Ndonëse ministrja e Energjisë, Zorana Mihajloviq, tashmë ka paralajmëruar rritje të çmimit të rrymës, Vuçiq ka thënë se rryma nuk guxon dhe nuk do të rritet tani, sepse siç thotë ai, këtë nuk do ta përballonin as qytetarët dhe as shteti.

Mihajloviq tha se ka tre arsye kryesore për rritjen e çmimit të energjisë elektrike: rritja e çmimit të energjisë, nevoja për të rritur efikasitetin energjetik dhe “menaxhimi katastrofik i Industrisë Elektrike të Serbisë në gjashtë vitet e fundit”.

Serbia blen gazin nga Rusia me çmimin 270 dollarë për 1000 metër kub, duke paguar një nga çmimet më të ulëta ndër vendet që furnizohen me këtë energji nga Gazpromneft.

Megjithatë, marrëveshja skadon në fund të majit të këtij viti dhe Serbia po përballet me negociata të reja me gjigantin rus të naftës.

Savic thotë se ky çmim i gazit “nuk çoi në inflacion më të fortë”.

“Nëse është më i lartë, do të sjellë rritje të çmimeve kudo që përdoret gazi dhe e njëjta gjë vlen edhe me energjinë elektrike dhe si rrjedhojë do të shtrenjtohen produktet dhe gjysëmfabrikat”.

A ka një fund për rritjen e çmimeve?

Rusia dhe Ukraina janë ndër prodhuesit më të mëdhenj të ushqimit në botë.

Saviq kujton se eksportet nga këto vende ranë ndjeshëm me fillimin e luftës.

“Rusia ka bllokuar portet e Ukrainës në Detin e Zi, kështu që Ukraina nuk mund të marrë më pjesë në ofertën botërore”, thotë ai.

Ai shton se për këtë arsye çmimet e produkteve bujqësore në tregun botëror po rriten.

Para luftës, këto dy vende eksportonin në tregun botëror 28,9 për qind të grurit dhe 60 për qind të lulediellit.

Indeksi i çmimeve të ushqimeve të Kombeve të Bashkuara tregon se ato janë në nivelin më të lartë në gjashtë dekada, për sa i përket mbajtjes së të dhënave.

Parashikimi i Bankës Botërore është se çmimi i grurit do të rritet për 42,7 për qind, elbi 33,3 për qind, soja 20 për qind dhe vaji 29,8 për qind.

“Kriza do të vazhdojë derisa Evropa gradualisht të heqë qafe Rusinë,” beson Sasha Gjogoviq.

Savic vlerëson se “nuk do të ndodhë kurrë”.

“Rusia ka shumë për të cilat i duhen Bashkimit Evropian dhe askush nuk mund të ofrojë gaz më të lirë,” tha ai.

Ai parashikon se “interesat ekonomike do të dalin sërish në pah kur të përfundojë lufta”.