Maqedonia, furnizuesi kryesor i Kosovës me qepë. Ja pse i kap marrazi fermerët kosovarë…

Nga Shkëlzen Rrecaj

Kosova ka klimë të mirë për kultivimin e shumë kulturave bujqësore, përfshirë dhe atë të qepës. Por pavarësisht kësaj dhe përkundër që kultivohet në disa zona të Kosovës, importi nga vendet fqinje dhe të tjera është në rritje.

Sipas të dhënave të ekonomive bujqësor të publikuar nga Agjencia e Statistikave të Kosovës (ASK), për vitin 2017 në Kosovë janë kultivuar 1.464,64 hektar me qepë, që arrin prodhimin në 22.435,62 ton me një rendiment prej 15.3 ton për hektar.

Për fermerët rritja e importi nuk është lajm i mire; ata thonë se nuk ia vlen të kultivosh këtë kulturë pasi nuk kanë se ku ta shesin apo edhe ta eksportojnë.

Ka shumë nga ata që kanë kultivuar me hektarë qepën, të cilët nga mundi i punës së tyre të çuar dëm, janë shumë të dëshpëruar me importin e madh jo vetëm të kësaj kulture por edhe shumë produkteve tjera.

Shkumbin Zekolli, fermer i ri për nga mosha, i cili prej 8 vitesh e kultivon kulturën e qepës, për tesheshi.com thotë shkurt: “Thjesht, importi dëmton çdo kulturë që klima jonë mund ta rrisë”.

“E mirë do të ishte që të ketë sistem të mirë të menaxhimit të mbjellave me perime dhe që të jenë të kontraktuara”, theksoi Shkumbini.

Ndërsa Blendi, po ashtu një fermer i ri nga mosha por ambicioz për ta punuar tokën, i cili edhe përkundër vështirësive që kanë me kulturat bujqësore dhe importin e madh nga jashtë, nuk është dorëzuar, tregon që importi po dëmton fermerët.

“Importi i madh dhe çmimi i ulët po na dëmtojnë shumë neve si fermerë po ashtu edhe kulturën e qepës që shumë pak po kultivohet përveç familjeve që e mbjellin tradicionalisht. Edhe përkundër që investojmë në këtë fushë nuk ia vlen edhe shumë, por më mirë është që të kultivojmë më shumë edhe shteti të na përkrah, të na mbështet dhe të na mundëson eksportin dhe të ndalohet importi”, u shpreh fermeri riosh.

Çmimi i qepës me shumicë prej 0.30 deri 0.35 cent kilogrami ndërsa me pakicë diku prej 0.45 cent kilogrami.

Sipas të dhënave të Doganës së Kosovës dërguar tesheshi.com, gjatë vitit 2016 janë importuar 3.6 milionë kilogramë qepë, me një vlerë të përgjithshme prej 1.2 milionë euro, ndërsa në vitin 2017 ka patur rënie të importit të qepës që janë importuar rreth 3.2 milionë kilogramë qepë me vlerë prej 693.9 mijë euro.

Eksportuesi kryesor i qepës në drejtim të Kosovës është Maqedonia.

Për vitin 2016, shteti maqedonas në tregun e Kosovës ka sjellë 1.10 milionë kilogramë qepë që kapin vlerën e 282.84 mijë eurove, ndërsa sa i përket vitit 2017 është rritur importi i kësaj kulture bujqësore nga Maqedonia, duke importuar rreth 1.56 milionë kilogramë qepë me një vlerë prej 318.94 mijë eurove.

Krahasuar me rajonin, pas Maqedonisë, vendi ynë më së shumti qepë importon nga Serbia dhe Shqipëria.

Duke iu referuar të dhënave të Doganës së Kosovës, nga Serbia për vitin 2016 janë importuar 863.28 mijë kilogramë qepë me vlerë prej 203.08 mijë eurove, kurse në vitin 2017 edhe nga shteti serbë ka patur ngritje duke importuar rreth 978.20 mijë kilogramë qepë me vlerë 188.60 mijë euro.

Ndërsa nga Shqipëria në drejtim të Kosovës, në vitin 2016 janë sjellë mbi 605 mijë kilogramë qepë, me vlerë prej170.11 mijë euro, mirëpo në vitin 217 kjo vlerë ka rënë në 233.97 mijë kilogramë qepë që kushtuan vetë 59.6 mijë euro.

Nga vendet e Evropës, Kosova më së shumti importon nga Holanda, ku në vitin 2016 janë importuar 195.53 mijë kilogramë qepë me vlerë prej 64.45 mijë eurove, për vitin 2017 importi i kësaj kulture ka rënë në 33.68 mijë kilogramë qepë që kap vlerën e 10.46 mijë eurove.