Magazina
Milingonat mund të jenë zgjidhja për ngrohjen globale
Ne tashmë e dimë se gazrat serrë, veçanërisht për dyoksidin e karbonit që është njëri prej problemeve më të mëdha në planet. Por a do të jetë zgjedhja në koshat e piknikut? Nuk janë sallatat me patate – por janë milingonat
Ronald Dorn, një gjeolog nga Universiteti i Arizonës Tempe, i cili sapo ka përfunduar një studim 25 vjeçar për milingonat – veçanërisht në atë se disa lloje të milingonave “kanë ndikim në klimë” apo ndalon zhvillimin e mineraleve dhe karbonatin sekret të kalciumit, që njihet si gur gëlqeror. Si pjesë e procesit të grimcat e vogla të dyoksidit të karbonit që gjenden brenda gurëve gëlqeror, duke i larguar kështu nga atmosfera.
Dorn ka shkruar për zbulimin e tij në botimin e ri të revistës shkencore “Geology”. Ai e ka filluar hulumtimin e tij 25 vite më parë kur ka filluar që të vëzhgojë milingonat që janë gjendur në rërën e kripur themelore të tokës. Për të përfunduar studimin e tij të gjatë, ai e ka studiuar rërën e kripur në tri harta të ndryshme në malet Catalina të Arizonës dhe atë të Teksasit, konkretisht të Palo Duros. Çdo pesë vjet, ai ka matur keqësimin e mineraleve kristalore dhe gurëve kristalor dhe ka zbuluar që milingonat i thyen ata 300 herë më shpejt se natyra.
Atëherë si gurët gëlqeror që formohen me anë të dyoksidit të karbonit brendësia e tyre ende nuk është zbuluar? Ndoshta ata krijohen kur milingonat lëpinë rërën gjatë kapjes për murin e tyre për të krijuar foletë e tyre apo milingonat lëshojnë ndonjë sekret të tyre. Dorn për këtë shkruan:
“Ne ende nuk e dimë nëse ato e lëpinë apo e bëjnë nevojën në të, apo nëse ka një baktere në zorrët e brendshme të milingonave apo ndonjë sekret që i bën ato të rritën si koloni dhe të shkatërrojnë”.
A mundem ne të ndalim ndryshimet klimatike nëse do të jemi me të mirë me milingonat? Dorn ende nuk ka arritur të përcaktoi sasinë e dyoksidit të karbonit që milingonat largojnë nga atmosfera. Megjithatë, procesi i tyre është i njëjta për sekuestrimin natyral të karbonit edhe nga pemët kurse oqeani përdoret për të larguar plaçkën e dyoksidit të karbonit e që është një metodë shumë më e lirë (ndoshta edhe më e sigurt) se sa projekti për sekuestrimin artificial të karbonit që manualisht mund ta shtoj atë edhe më shumë në tokë.
Megjithatë, profesori Dorn është lavdëruar nga komuniteti i shkencëtarëve që ka analizuar për 25 vjet milingonat, madje edhe nevojën e tyre dhe në fund mund të shpejtojë tokën nga ndryshimet e klimës.