Bota ka më shumë pleq sesa fëmijë

Për herë të parë në histori, ka më shumë njerëz të moshuar sesa fëmijë të vegjël në planet.

Numrat tregojnë se në fund të vitit 2018, numri i njerëzve mbi 65 vjeç ka tejkaluar numrin e të vegjëlve deri në 5 vjeç. Aktualisht, ka rreth 705 milion njerëz të moshës 65 vjeç, ndërsa ata të moshës deri në katër vjec janë rreth 680 milionë.

Po ashtu vihet në dukje rritja e pabarazisë midis të moshuarve e dhe të miturve, që do të thotë se deri në vitin 2050 do ketë dy herë më shumë 65-vjeçarë për çdo person të moshës deri në 4 vjeç.

Ky hendek në rritje është një trend që demografët e kanë studiuar për vite: në shumicën e vendeve jetojmë më gjatë, por lindja e foshnjave është në rënie.

Në vitin 1960, shkalla e fertilitetit të botës ishte gati pesë fëmijë për grua, sipas Bankës Botërore. Pothuajse 60 vjet më vonë, ajo u përgjysmua në vetëm 2.4.

Popullsia e moshuar është më e madhe në vendet e zhvilluara. Ata kanë një nivel më të ulët të lindjeve për arsye të ndryshme, kryesisht lidhur me prosperitetin ekonomik – shkalla e vdekshmërisë fëminore është më e ulët, por mjetet kontraceptive janë më të aksesueshme dhe edukimi i fëmijëve mund të jetë shumë i shtrenjtë.

Standarde më të mira të jetesës do të thotë që njerëzit në këto vende “jetojnë më gjatë”. Shembulli kryesor është Japonia, ku ka rreth 18 milionë njerëz të moshës 75 vjeç e lart

Sipas të dhënave të OKB-së, përqindja e fëmijëve nën moshën 5-vjeçare në popullsinë e përgjithshme të Japonisë është rreth 3.85 përqind. Në nëntor të vitit të kaluar, Fondi Monetar Ndërkombëtar (FMN) paralajmëroi se ekonomia japoneze mund të përjetonte një rënie prej më shumë se 25 për qind gjatë 40 viteve të ardhshme për shkak të popullsisë së vjetëruar.

Vendet afrikane janë shembulli më i mirë i sa i përket normave të lindjeve: ato janë në krye të listës së vendeve me pjellori të lartë. Për shembull, Nigeria është “vendi më pjellor në botë”, me 7.2 lindje për grua të regjistruar në 2017.

Megjithatë, të njëjtat vende kanë një shkallë të lartë të vdekshmërisë për fëmijët – Nigeria ka një normë prej 85 fëmijë për 1000 lindje, një nga më të lartat në botë.

Një nga rastet më ekstreme është Rusia: shkalla e fertilitetit prej 1.75 fëmijëve për grua pritet të kontribuojë në një rënie të madhe të numrit të rusëve në dekadat e ardhshme.

Departamenti i Popullsisë i OKB-së ka llogaritur se popullsia e Rusisë do të bjerë nga 143 milion në 132 milion deri në vitin 2050.

Në vitin 2015, Kina rishqyrtoi “politikën e një fëmije” dhe në vitin 2018 njoftoi fundin e kufizimit të numrit të përgjithshëm të lindjeve deri në vitin e ardhshëm.

Zbutja e ligjeve të rrepta megjithatë, nuk rezultoi të ishte një zgjidhje magjike: Kina regjistroi 1.5 milion lindje në vitin 2018, e cila ka qenë më e ulëta në 60 vjet.

Ekspertët për popullatën paralajmërojnë se politikat që promovojnë shëndetin e njerëzve të moshuar duhet të luajnë një rol kyç në zbutjen e efekteve që çojnë në fatin e popullsisë.

Argumenti është që individët më të shëndetshëm janë më të aftë të vazhdojnë të punojnë më gjatë dhe me më shumë energji, të cilat mund të rezultojnë me kosto më të ulët shëndetësore.