Negociatat për përcaktimin e pagave minimale për vitin 2023 nisën dje

Të hënën nisën negociatat për përcaktimin e çmimit minimal të punës për vitin e ardhshëm. Të gjithë pjesëmarrësit në negociata (sindikatat, punëdhënësit, Qeveria e Serbisë dhe partnerët social) pajtohen që paga minimale duhet të rritet, megjithëse si zakonisht shifra me të cilën çmimi minimal i punës do të jetë më i lartë varet nga kë kërkoni.

Sa i përket vetë shumës së rritjes, Qeveria e Serbisë ka dalë me propozim që paga minimale mujore, e cila tani është 35 mijë dinarë, të rritet në 40 mijë dinarë. Në anën tjetër, sindikatat kanë paraqitur vazhdimisht propozimin e tyre që paga minimale të jetë pas shportës minimale të konsumatorit dhe të jetë pak më shumë, 43 mijë dinarë. Sipas hulumtimit të Sindikatës së Punëdhënësve të Serbisë, palë e tretë në negociata, d.m.th. një e treta e punëdhënësve të anketuar shprehën mendimin se rritja më optimale është nga 9 në 13 për qind. Në atë rast, shuma minimale do të ishte ndërmjet 38,150 dinarë dhe 39,550 dinarë.

Afati për arritjen e marrëveshjes për shumën e pagës minimale është 15 shtatori. Pyetja që bëhet çdo vit ende qëndron. Do të japin fryte negociatat apo qeveria do ta ketë fjalën e fundit si më parë?

Pritshmëritë
Para fillimit të negociatave kemi kontaktuar me Sindikatat e Punëdhënësve të Serbisë dhe përfaqësues të sindikatës për të kuptuar se cilat janë pritshmëritë nga vetë takimi.

Siç kanë thënë nga Sindikata e Punëdhënësve të Serbisë, në mbledhjen e së hënës pritej që të prezantoheshin vetëm propozimet e tri palëve.

Nuk pres që të arrihet ndonjë propozim apo zgjidhje përfundimtare. Që të tri palët do t’i paraqesin qëndrimet e tyre, ndërsa gjatë vazhdimit të negociatave pres disa zgjidhje më konkrete, tha kryetari i Sindikatës së Punëdhënësve të Serbisë, Nebojsha Atanaçkoviq.

Duke iu përgjigjur pyetjes se sa presin të jetë rritja, Atanackovic iu referua hulumtimit të përmendur.

– Sipas anketës që kemi bërë, rreth një e treta e punëdhënësve do të pranonin një rritje prej 9 deri në 13 për qind, përfundon ai.

Në anën tjetër, Ranka Saviq nga Asociacioni i Sindikatave të Lira dhe të Pavarura thekson se pret atë që presidenti tashmë ka paralajmëruar.

“Ne presim që çmimi i punës të barazohet me shportën minimale të konsumatorit dhe përveç kësaj, pritshmëritë tona janë që çmimi i punës të ndryshojë dy herë në vit, pra të përshtatet”, thekson Saviq.

Duke iu referuar shifrës specifike të pagës minimale për 12 muajt e ardhshëm, ajo theksoi çmimin e shportës minimale të konsumit, d.m.th. “pak më shumë se 40.000 dinarë”.

Propozim i Qeverisë
Në mesin e korrikut, presidenti i Serbisë, Aleksandar Vuçiq, theksoi se Qeveria do të përpiqet ta rrisë pagën minimale në 40.000 dinarë në marrëveshje me Këshillin Social.

Gjatë njoftimit fillestar për rritjen e pagave minimale në Serbi, presidenti Vuçiq deklaroi se përmes uljes së kontributeve pritet rritje e ndjeshme e çmimit të pagave dhe se kjo lëvizje do t’i kushtojë shtetit rreth 300 milionë euro.

– Ne presim të ulim taksat dhe kontributet mbi pagat në 60.2 për qind, të cilat nuk do të ishin kurrë më të ulëta dhe kjo është një nga reformat që kemi ndërmarrë në vitin 2014, për të lehtësuar punëdhënësit dhe për të rritur pjesën e pataksuar të të ardhurave. Ne do të sigurojmë që shteti të marrë përsipër pjesën më të madhe të kostove të pagës minimale, gjë që do të rrisë ndjeshëm pagat mesatare, theksoi presidenti.

Siç shpjegoi ministri i Financave Sinisha Mali, synohet të shkohet me një rritje dyshifrore të pagës minimale. “Me kusht që punëdhënësit dhe sindikatat të arrijnë një marrëveshje, do të ishte hera e parë që do të kishte një pagë prej 40 mijë dinarë”, tha Mali.

Ai vuri në dukje se kjo rritje do të “shtyjë” paga të tjera dhe do të hapë një “gropë” shumë të madhe për punëdhënësit, prandaj shteti do të mbajë barrën e kësaj rritjeje.

– Do të dalim me një propozim që shuma që do të jepnin punëdhënësit për rritjen e pagës minimale për punëtorët, të mbulohet sërish nga shteti nëpërmjet rritjes së pjesës së patatueshme të të ardhurave dhe uljes së disa kontributeve. Këtë do ta diskutojmë edhe më tutje me ta që të mos u kushtojë asgjë punëdhënësve dhe të përfitojnë punëtorët në Serbi, sqaroi ministri.

Hulumtimi i UPS-së
Sipas rezultateve të një sondazhi të publikuar së fundmi nga Sindikata e Punëdhënësve të Serbisë, rreth 87 për qind e punëdhënësve në Serbi besojnë se është e nevojshme të ulet taksa dhe kontributi në të ardhura, në mënyrë që ekonomia të paguajë rritjen e pagës minimale.

Nga numri i përgjithshëm i punëdhënësve të anketuar, 68,3 për qind, ose pesë për qind më shumë se vitin e kaluar, janë pajtuar me vlerësimin se janë plotësuar kushtet për rritjen e pagës minimale.

Siç thuhet në njoftimin e UPS-së, pak më pak se një e treta e punëdhënësve, rreth 31.7 për qind, mendojnë se nuk ka kushte për rritje.

Nga punëdhënësit që besojnë se ka kushte për rritjen e pagës minimale, 19.8 për qind mendojnë se rritja optimale është nga 9 deri në 12 për qind. 4,5 për qind e të anketuarve janë shprehur për një rritje deri në pesë për qind, 12,4 për qind e tyre janë për një rritje prej gjashtë deri në tetë për qind, ndërsa 12,7 për qind do të pranojnë rritjen e pagës minimale nga 13 në 15 për qind.

Një rritje e pagës minimale mbi 15 për qind mbështetet nga 17.8 për qind e punëdhënësve që pranojnë një rritje të pagës minimale.

Si masë që do të ndihmonte kompanitë të paguajnë pagën minimale të rritur, shumica dërrmuese e të anketuarve shohin uljen e taksave dhe kontributeve në paga.

Në anketën e sivjetme të Unionit të Punëdhënësve të Serbisë morën pjesë 356 kompani, të cilat punësojnë më shumë se 44,000 njerëz.

Minimumi në 5 vitet e fundit
5 vjet më parë, pra. Në vitin 2017, çmimi minimal për orë ishte 130 dinarë neto. Në korrik 2017 ishte 21.840 dinarë.

Vitin pasues u rrit në 143 dinarë për orë pune neto, d.m.th. në korrik 2018 ishte 25.168 dinarë.

Një vit më vonë, orari u rrit për 12 dinarë të tjerë në 155 dinarë neto për orë pune, dhe në korrik punëtorët paguheshin minimalisht 28.575 dinarë. Gjatë pandemisë është rritur në 31.747 dinarë, ndërsa ora e punës është paguar 174 dinarë.

Vitin e kaluar, rritja e dakorduar e rriti pagesën minimale për orë pune në pothuajse 184 dinarë, dhe në gusht 2021, shuma minimale ishte rreth 32,371 dinarë.