Vizita e Kurtit në Maqedoni të Veriut ndezi nacionalizmin maqedon kundër shqiptarëve

Që më shumë se 30 vite, shqiptarët në Kosovë dhe ata në Maqedoni të Veriut janë përcaktuar të jetojnë ndaras. Pavarësisht nëse një vendim i tillë ishte vullnetar apo i imponuar nga rrethanat, prej viteve 90-ta dy shoqëritë janë zhvilluar ndaras, paralelisht, shpesh si dy ishuj tërësisht të veçantë. Kemi dy shtete të ndryshme, shumë universitete të ndara, disa televizione. Natyrisht, varfërinë, ikjen, korrupsionin i kemi të përbashkëta. Dhe kështu do të mbesë, përkundër vizitës krejtësisht të çuditshme të Albin Kurtit javë që po ikën.

Kurti shkoi në Çair e Tetovë dhe me shpejtësi u kthye nga atje. Pak orë vizitë, disa fjalime, shumë dalldisje mes muzikës patriotike, himnit kombëtar dhe emocionit disi të shtisur të vëllazërisë së përjetshme. Por shija e hidhur dhe, me shumë gjasë, ndjenja e turpërimit te shumica maqedonase kanë mbetur edhe pas vizitës së Kurtit.

Në fakt, takimi në Çair e Tetovë i ka bashkuar radhet maqedone, pasi kundër vizitës së Kurtit reaguan që nga presidenti liberal Pendarovski, Qeveria e Maqedonisë së Veriut, LSDM-ja e deri te partitë maqedone me ngjyrime nacionaliste e organizata ekstremiste si Diaspora e Bashkuar Maqedone. Pra Kurti e hegjemonizoi politikën e shoqërinë maqedone në kundërshtimin ndaj tij e partive opozitare shqiptare.

Albin Kurti / Presidenti i Maqedonisë për tubimin ku mori pjesë Kurti: Organizatorët duhet të sanksionohen
Vizita e Kurtit ka rrezik të ngjallë nacionalizmin e fjetur, duke e kthyer potencialisht sërish klimën e urrejtjes, mosdurimit e polarizimit të shoqërisë multi-etnike të Maqedonisë së Veriut, një e kaluar që dukej tashmë e lënë prapa. Kur nxehen gjakrat e ashpërësohet gjuha nacionaliste, të parët që zhduken nga skena janë politikanët e moderuar, të cilët e kërkojnë konsensusin e kompromisin ndëretnik.

Prandaj gjykoj se vizita ishte e gabuar, sepse të gabuara ishin edhe mënyra, edhe arsyet, edhe momenti i sorollatjes disa-orëshe të Kurtit në Maqedoninë e Veriut. Para së gjithash, vizita na tregoi edhe një herë mungesën e përgjegjësisë prej lideri të Kurtit, ngase e trazoi panevojshëm marrëdhënien me Maqedoninë e Veriut, një vend miqësor me Kosovën. Duket se Kurti nuk arrin të kuptojë se më nuk është politikan i një partie opozitare, por udhëheqës i një shteti të pavarur, i cili duhet të kontribuojë për stabilitet e paqe rajonale.

Gjatë tërë jetës së tij politike, Kurti është kujdesur të ndërtojë simbolika, të dërgojë mesazhe, të krijojë narrativë. Edhe vizita në Tetovë e Çair – dyshoj që shumica e kosovarëve të kenë dëgjuar më parë për këtë emër me katër shkronja – ishte pjesë e performancën politike të Kurtit. Me vizitën e tij joformale, Kurti synoi të arrijë dy objektiva, që më shumë janë dy kumte, një për konsum të brendshëm në Kosovë dhe, një tjetër, që i kushtohet elektoratit shqiptar në Maqedoni të Veriut.

E para, Kurti e shpërfaqi rreshtimin e tij në krah të opozitës shqiptare e kundër Ali Ahmetit dhe BDI-së. Nga një pikëpamje etatiste, ky veprim i Kurtit është përzierje në politikën e brendshme të Maqedonisë së Veriut dhe është cenim i sovranitetit të një shtetit të pavarur. Pra është gabim, i dënueshëm, i denoncueshëm. Në këtë pikë, reagimi i Pendarovskit dhe Qeverisë së Maqedonisë është tërësisht logjikë, i duhur dhe i mirëkuptueshëm.

Sigurisht, ka edhe një mesazh të dytë, madje kryesori, që lidhet me Kosovën. Duke qenë idhull i nacionalistëve në Kosovë, përmes vizitës në Tetovë, Kurti dëshiroi të mirëmbajë elektoratin e shqiptaromadhëve. Kurti tentoi të ruajë simpatinë e njerëzve që Maqedonisë së Veriut i referohen paturpësisht si Iliridë, një term që mohon ekzistencën e shtetit maqedon. Në këtë kontekst, sheshi i mbushur me shumë flamuj kuq e zi, me një hartë në mes që simbolizonte Shqipërinë Etnike, përcjellur nga muzika folklorike, janë pjesë e ikonografisë nacionaliste që nuk lë vend për një shoqëri multietnike. Nënteksti është i qartë: Ilirida ka qenë dhe do të jetë gjithmonë shqiptare.

Kjo qasje e Kurtit është paternaliste, pasi e kthen faktorin shqiptar në Maqedoni të Veriut në mjet për shfrytëzim, në hamall që kryen detyra. Pra nga një subjekt me të drejta, që flet e vepron, në një objekt që pranon urdhra, që i nënshtrohet pushtetit absolut të timonierit nga Kosova. Opozita shqiptare në Maqedoninë e Veriut duhet ta kuptojë që në planin e Kurtit ata janë veç gurë shahu, që kryejnë role të paracaktuara. Porsa të përformojnë rolin e paracaktuar nga mendja e Kurtit, ata do të bëhen të parëndësishëm për master planin e Kurtit.

Sa për ilustrim, nga njeri i afërt i Kurtit e ministër i Jashtëm në Qeverinë e parë të Kurtit, tash Blerim Reka është “syrgjynosur” në konsullatën e Kosovës në Nju Jork. Dikur kryediplomat i Kosovës, tani Reka lëshon dokumente dhe kurorëzon çifte të reja në konsullatën kosovare që sigurisht frekuentohet pak. Fati i njëjtë, pra i harresës, i lënies pas dore, i përjashtimit, do t’i ngjajë edhe opozitës, nëse e vazhdon flirtimin me Kurtin.

Andaj, opozita është para një dileme hamletiane: a do ta “luftojë” Ali Ahmetin me forcat e saj apo do të shndërrohet në një hamall i Kurtit? Sa më parë që opozita vendosë, aq më mirë për shqiptarët e Maqedonisë së Veriut. Është gabim që shqiptarët të jetojnë në Maqedoni të Veriut e të ëndërrojnë Shqipërinë e Madhe. Sigurisht, ëndrrat janë pa para, por jeta është e shkurtër për t’u humbur në ëndrra.